Na ciężkim kacu

Tytuł: Na ciężkim kacu. Nowa Rosja Putina i duchy przeszłości

Autor: Shaun Walker

Wydawnictwo: Wydawnictwo Poznańskie

Rok wydania: 2019

Opis wydawcy:

Shaun Walker, wieloletni rosyjski korespondent „Independenta” i „Guardiana”, dokonał wnikliwej wiwisekcji jednego z ostatnich i największych europejskich mocarstw – współczesnej Rosji pod rządami Putina.
Rosji, która marzy o nowym 1945 – roku chwały, militarnego triumfu i powrotu do statusu światowego supermocarstwa.
Rosji, która jest krajem dotkniętym zbiorową i dobrowolną amnezją. Krajem ludzi, którzy wyparli ze świadomości najciemniejsze karty swej historii.
Główną osią książki są relacje z wydarzeń 2014 roku, który miał być powrotem Rosji do „narodów pierwszej kategorii”. Walker zawsze znajduje się w centrum wydarzeń: obserwuje z bliska propagandowe zabiegi Rosji podczas zimowej olimpiady w Soczi i znajduje się wśród demonstrantów podczas Euromajdanu w Kijowie. Zapuszcza się na front w Donbasie, gdzie rozmawia zarówno z ukraińskimi rebeliantami, jak i z byłymi rosyjskimi żołnierzami, którzy utrzymują, że przyjechali tu walczyć z ukraińskim faszyzmem. Relacjonuje także aneksję Krymu, przy czym nie kreśli czarno-białej wizji świata, według której Rosja jest zła, a Ukraina dobra. Siła książki polega na pokazaniu tych dwóch krajów i dwóch narodów w tragicznym zwarciu.
Walker snuje opowieść, w której historia i współczesność przeplatają się ze sobą niemal na każdym kroku. Łączy pogłębioną analizę polityczną najnowszych dziejów Rosji z historią jednostki. Rozmawia ze wszystkimi, którzy chcą z nim rozmawiać – ukraińskimi rebeliantami, rosyjskimi żołnierzami i zwykłymi, szarymi obywatelami, którzy każdego dnia mierzą się z ciężkim kacem mocarstwowej codzienności.

Sen o wielkim mocarstwie

Każdy kraj ma jakąś cechę lub stereotyp, który wyróżnia go na arenie międzynarodowej. Oprócz nadmiernego spożywania alkoholu (które zresztą przypisuje się wielu krajom) cechą, która charakteryzuje Rosję, jest jej uporczywe dążenie do mocarstwowości. Na ciężkim kacu jest relacją korespondenta prasowego, który stara się zrozumieć najnowszą historię Rosji oraz jej obecne motywacje.

Za wschodnią granicą Polski od wielu lat panuje napięta sytuacja, a kolejne terytoria tracą swoją niezależność na rzecz kraju rządzonego przez Władimira Putina. Reportaż Shauna Walkera pozwala zrozumieć rosyjską chęć ekspansji i poszerzania swoich wpływów. Walker przybliża czytelnikom mentalność Rosjan i próbuje wytłumaczyć z czego wynika.

Rosja jest jednym z tych krajów, które piszą swoją historię na nowo. Po latach kłamstw i propagandy w czasach ZSRR nadzieję na prawdę dawała przemiana ustrojowa. Dość szybko okazało się, że prawda często bywa niewygodna a mierzenie się z nią wymaga trudu i poświęcenia. O wiele łatwiej było wymazać niechlubne karty z dziejów państwa i wyeksponować momenty chwały, a ostatnim takim w dziejach naszych sąsiadów była wygrana w drugiej wojnie światowej.

Na ciężkim kacu jest jednym z tych reportaży, które pozwalają poznać inny punkt widzenia, nie przez przekaz z mediów, a wypowiedzi szarych obywateli, którzy są częścią tego specyficznego systemu. W przeciwieństwie do treści nie do końca przekonała mnie kompozycja reportażu, ale to naprawdę niewielka niedogodność, zważywszy na wszystkie zalety lektury.