Złap zająca

Tytuł: Złap zająca

Autor: Lana Bastašić

Wydawnictwo: Wydawnictwo Literackie

Rok wydania: 2023

Opis wydawcy:

Sara i Lejla, nierozłączne przyjaciółki z dzieciństwa, od lat nie mają ze sobą żadnego kontaktu. Kilka słów rzuconych mimochodem podczas studenckich wakacji sprawiło, że ich drogi się rozeszły. Jednak teraz, pod wpływem niespodziewanej rozmowy telefonicznej, Sara podejmuje decyzję. Ciekawość przeplatająca się z poczuciem winy każe jej wrócić do kraju, który dawno zostawiła za sobą. Bośnia. Chciała od niej uciec, od tamtych wspomnień, miejsc, ludzi, nawet języka, ale Lejla przyciąga ją jak magnes.

Spotykają się w Mostarze i wyruszają do Wiednia w poszukiwaniu brata Lejli, który zaginął w czasie wojny domowej w Jugosławii. Im bliżej celu, tym głębiej zanurzają się w trudną historię własnej skomplikowanej relacji i tym wyraźniej Sara uświadamia sobie, że nigdy nie uwolni się od przeszłości i na zawsze będzie związana z Lejlą, choć znajdują się po przeciwnych stronach lustra. Lana Bastašić obnaża zawiłości przyjaźni dwóch kobiet, które kochają się, ranią, zawodzą i ostatecznie nie potrafią się zrozumieć.

W pogoni za przeszłością

Sara i Lejla wpadają w króliczą norę – po latach rozłąki spotykają się ponownie i próbują zmierzyć się z przeszłością. W powietrzu ciągle wyczuwalny jest powojenny niepokój, a niedomknięte sprawy popychają przyjaciółki do wyruszenia w prawdopodobnie ostatnią wspólną podróż.

Nie dziwią mnie porównania Złap zająca do powieści Eleny Ferrante. Bastašić również zrezygnowała z przedstawienia przyjaźni jako uczucia prostego i pełnego czystych, szlachetnych intencji. Choć nie ma wątpliwości, że uczucie obu kobiet jest szczere, a relacja silna, to nie sposób nie zauważyć ich wzajemnej rywalizacji, naruszania granic i prowokacji. Swoim debiutem literackim Lana Bastašić udowodniła, że potrafi zagłębić się w zakamarki ludzkiej psychiki i oddać skomplikowane więzi międzyludzkie.

Złap zająca jest prozą świeżą, oryginalną oraz dowodem na to, że literatura europejska – nawet gdy odejdzie się od jej głównego, zachodniego nurtu – ma wiele do zaoferowania. Powieść Bastašić potrafi zadziwić kontrastami – z jednej strony otrzymujemy dosadną, bezkompromisową Lejlę, z drugiej zostaje nam oszczędzony koszmar wojny i powojennego dochodzenia do normalności, choć można by oczekiwać, że autorka wykorzysta okazję do opisania jednego z najbardziej krwawych konfliktów współczesnej Europy.

Złap zająca to powieść drogi, w której bohaterki muszą cofnąć się do pewnych wydarzeń, przeżyć je na nowo, by móc ruszyć dalej i pozostawić przeszłość za sobą. Lana Bastašić wykreowała dwie bohaterki, które chce się obserwować i za którymi chce się podążać… Jak za królikiem (lub zającem).

***

Złap zająca do kupienia na Bonito