Noce zarazy

Tytuł: Noce zarazy

Autor: Orhan Pamuk

Wydawnictwo: Wydawnictwo Literackie

Rok wydania: 2023

 

Opis wydawcy:

W 1901 roku imperium osmańskie jest nazywane „chorym człowiekiem Europy”. Rządzi nim Abdülhamid II – paranoik, zapalony czytelnik modnych kryminałów, pasjonat biologii i medycyny, który do władzy doszedł dzięki przewrotom pałacowym oraz truciznom. Jego poddani się buntują, a mocarstwa kolonialne ingerują co rusz w sprawy niewydolnego państwa. Gdy wiosną na wyspie Minger – gdzieś między Kretą a Rodos – wybucha dżuma, sułtan ma poważny problem. Zachód wykorzystuje epidemię jako pretekst do kolejnych nacisków.

Wyspa staje się beczką prochu. Kwarantanna i izolacja zyskują coraz liczniejszych przeciwników, którzy wierzą bardziej w moc magicznych amuletów, miejskie legendy i teorie spiskowe. Grecy i Turcy, chrześcijanie i muzułmanie obwiniają się nawzajem o sprowadzenie zarazy. Gdy międzynarodowa blokada odcina Minger od reszty świata, jego mieszkańcy są zdani już tylko na siebie. Wystarczy iskra.

Te wydarzenia śledzi i opisuje w listach do Konstantynopola księżniczka Pakize, córka obalonego sułtana. Jej mąż, doktor Nuri Bej ma rozwiązać zagadkę epidemii oraz morderstwa głównego inspektora sanitarnego, Bonkowskiego Paszy. Metodą dedukcji – jak detektyw.

W burzliwych losach fikcyjnej wyspy Orhan Pamuk, laureat Literackiej Nagrody Nobla odmalował świat przemawiający z niezwykłą mocą do naszej teraźniejszości.

 

Raport z oblężonej wyspy

Nie mam wątpliwości, że najnowsza powieść Orhana Pamuka będzie jedną z najdziwniejszych pozycji wydanych w tym roku. Każdy, kto w swoim życiu przeczytał choć kilka opracowań historycznych (naukowych lub przynajmniej popularnonaukowych) wie, czego można spodziewać się po takich publikacjach. Pamuk poszedł o krok dalej, tworząc dzieło do złudzenia przypominające ten gatunek, jednak na temat zmyślonych miejsc i osób.

Nie dziwią mnie porównania Nocy zarazy do twórczości Lwa Tołstoja – w obu przypadkach mamy do czynienia z małymi, w zasadzie bezbronnymi ludźmi w obliczu wielkiej historii i wielkich wydarzeń. Trzeba jednak przyznać, że rosyjski pisarz kładł o wiele większy nacisk na emocjonalną stronę swoich bohaterów, podczas gdy Pamuk (a właściwie narratorka jego powieści) dość mocno stroni od okazywania uczuć, skupiając się przede wszystkim na skrupulatnym opisie wydarzeń.

Oś fabularna Nocy zarazy została nakreślona przez wybuch epidemii dżumy na fikcyjnej wyspie Minger, gdzie zaczynają ścierać się ze sobą różne postawy i światopoglądy. Jedna grupa bohaterów próbuje jak najszybciej ograniczyć rozprzestrzenianie się choroby, za wszelką cenę wprowadzając surowy reżim sanitarny, podczas gdy inni robią wszystko, by owe ograniczenia nie doszły do skutku. Dodatkowo coraz mocniej wybrzmiewa zróżnicowanie religijne i etniczne na wyspie, a malejące poparcie dla sułtana grozi tym, że Minger może wymknąć się spod zwierzchnictwa Imperium Osmańskiego.

Sposób narracji w najnowszej powieści Pamuka sprawia, że z jednej strony nie jest to historia porywająca akcją, z drugiej zaś chętnie wraca się do tej lektury po przerwie. Trochę “historii”, mechanizmów społecznych, wątek kryminalno – awanturniczy ze szczyptą romansu dały naprawdę ciekawy efekt. Nie da się nie zauważyć wielu nawiązań do współczesnych wydarzeń i problemów. Jeśli dla Was to jeszcze za mało, to – jak zawsze w przypadku Orhana Pamuka – Noce zarazy oferują piękny język i znakomity styl – w tym przypadku idealnie wyważony między gawędziarskim snuciem opowieści, a niemalże popularnonaukowym opracowaniem historycznym.

 

 

 

***

 

Noce zarazy do kupienia na Bonito